Malezya`da yaşayan Çinlilerin hayat felsefesi üzerine
Öncelikle, Çinliler 19. yy‘ın başlarında, Malaya ve Borneo yerleşimlerinin kurulmasından sonra buraya kitlesel olarak göç ediyorlar. Çinlilerin Malezya‘ya göç etmesinin sebebi Anayurt Çin‘de işsizliğin o dönemde had safhada olmasıdır. Malezya‘nın 19. yy‘da tarım işçisine ve madenciye ihtiyacı artıyor. Nüfüs az ve dışarıdan işçi getirme ihtiyacı duyuyorlar.Fakir Çinliler de hemen Malezya topraklarına geliyorlar.Bugün Çin asıllı Malaylar, nüfüsun yüzde 25‘ini oluşturuyor. Şu anda Malezyada yaşayan Çinlilerin fakir olduğunu söylemek oldukça güç. Bu topraklarda, ekonomik yükün çoğunu onlar çekiyor. Kapitalist, Materyalist, Sabırsız, Saygılı, Araba tutkunu, Disiplinli fakat aynı zamanda çok mütevazi özellikleriyle çelişkili bir yapıları var. Türkler gibi göçebe bir yaşam tarzına sahip değiller en azından yaşadıkları yerde. Demem o ki, uzun zaman bir yerde yaşayabiliyorlar. Burada yaşayan Çinlilerin ama şöyle ama böyle bir şekilde parayı bulmuş. İngiliz müteahhitlerin inşa ettiği evlerde yaşıyor çoğusu. Hristiyan ve Budist Çinliler var. Çin yeni yılında, Yeni yılda mutlaka zengin Çinliler gökyüzünde havai fişek patlatır. Bir de Budist Çinliler animist oldukları için, yılın belli zamanlarında ağaç ruhuna çeşitli sebze ve meyveler adıyorlar. Ağacın bir ruhu olduğu düşüncesi yaygın. Haftada bir gün mutlaka, ağacı tavaf eden Çinli Budist bir komşum var. Ağaç tavafı ritüeli yaklaşık 1 saat sürüyor.. Anladığım kadarıyla bütün Budist Çinliler bu kadar dindar değil. Amaç çoğu en kötü ihtimalle ağaçların altına elma, mango, ananas gibi meyveler bırakıyorlar. İnandıkları şey ise şu; Bu yiyecekleri Tanrıları yedikleri için artık kendileri yiyemiyor. Bir gün eşim ve ben bir ağacın altında çok sayıda kaliteli elma bulduk. Kimse bu elmalara dokunmadığı için bu elmaları aldık ve güzelce yedik. Hristiyan Çinliler, mutlaka evlerindeki Çin avizelerini yakarlar ve yeni yılda evlerini ışıklandırırlar. Buradaki Çinlilerin istisnasız hepsini bir evcil hayvanı var. Özellikler köpek tercih ediyorlar. Kedi besleyen Çinli daha az. Müslüman Malayların çoğu kedi beslemeyi tercih ediyotlar. Elbette köpek besleyen Malay da bulmak mümkün. Bununlar birlikte Malaylar, köpeklerin nacis yani pis olduklarını düşündüklerinden evlerine katiyen köpek kabul etmiyorlar.
Çinliler yıl boyunca hayatlarında belirli bir rutini devam ettiren insanlar. Aşağıda Çinlilerin günlük olarak yaptıkları bazı rutinleri bulacaksınız;
² Sabah erken kalkarlar ve erken kahvaltı yaparlar.
² Sabahleyin evlerinin önünü mutlaka süpürürler.
² Sabahleyin ağaçlarının ve hayvanlarının bakımını mutlaka yaparlar.
² Budist Çinliler her gün mutlaka ritüel dini ayinlerini müzik eşliğinde gerçekleştirirler.
² Sabahleyin mutlaka koşar, yürüyüş yapar ya da basketbol oynarlar.
² Malezya çok sıcak olduğu için günlük olarak yağsız Çin çorbalarını tercih ederler.
² Arabalarını mutlaka yıkar ve bakımını yaparlar.
² Her sabah göz teması kurdukları herkese mutlaka Günaydın derler.
² İşlerine vaktinde giderler.
² Yıkanan çamaşırlarını kurumaları için tıpki Türkler gibi Askılara asarlar.
² Her gün Qi-gong yaparlar.
² Her gün çay içerler ki bu genelde yeşil çay olur.
Yukarıdaki listenin dışında Malay- Çinliler hakkında söylenecek çok söz var. Yazıyı bitirmeden önce kısa bir özet geçmek istiyorum.
Malay-Çinliler oldukça akıllı, tilki gibi kurnaz, hiperaktif, hızlı, vakit kaybetmeyi sevmeyen ve söz dalaşına girmek istemeyen barışçıl tipler. Malezya federal hukukuna göre diğer etnik gruba ait insanlarla kavga etmesi yasaklanmış. Bu yüzden sorunları barışçıl şekilde çözmekten yanalar. Uyanıklık örneği vereyim; Arabamın klima gazı bitmiş ve bir Çinli tamirciye gittim. Adam bana toplamda 400 Ringite olur abi dedi. Oraya vardım. Beni 2 saat bekletti. Daha sonra da fiyatı 600 ringite çıkardı. İlla ki tüm Çinliler böyledir demiyorum. Bir genelleme yapılamaz. Ama bazı Çinliler bizdeki Kayserilileri bile 1-2 dkda tokatlayacak cinsden. Çinli-Malaylar, orjinal Bumiputra Malaylar, yani yerli Malaylardan çok korkuyorlar. İslam dinine saygı gösteriyorlar. Hatta çoğu Malay- Çinlinin kalpleri burada yaşadıkları için yumuşamış. Yaşam tarzları, domuz tüketimini saymazsan müslümanlara çok yakın. Buna rağmen çoğu gayrimüslim Çinli, örneğin yüksek sesli ezan okunmasına tahammül edemedikleri için, yerel belediyelere bu şikayetlerini iletmişler. Bu sebepten, Malezyada ezanlar kısık sesle okunmaktadır.
Her mahalleinin kendi bahçesi var. Örneğin USJ 2, USJ 3, USJ 4 bahçeleri gibi. Bu bahçelere bakanlar çoğunlukla Çinliler. Yerel yönetimlerden böyle gönüllü topluluk projeleri için kaynak aktarımı söz konusu. İngilizcede bu sistem Neighbourhood watch adıyla biliniyor. Malaycası RUKUN TETANGGA. Bir grup mahalleli, gönüllü olarak mahallenin güvenliğinden sorumlu oluyor. Ayrıca, bu merkezlerde sebze, meyve vb. yetiştiriyorlar. Bu projelere az sayıda Hintli ve Malay da katılıyor. Merkezi Çin devletinin haklarının bu tip işleri çok organize birşekilde yapması beni hiç şaşırtmadı.
Bitirirken... Her sabah parkta mutlaka grup halinde qi gong yaparlar. Gruplar halinde dans ederler ve havadan sudan sohbet etmeyi severler.Grupla birlikte birşeyler yapabilme kültürünü en iyi yansıtan halk bunlar desem yanlış olmaz. Türklerde yer etmiş olan işler kötüye gidince şikayet etme hastalığı Çinlilerde de var. Ekonomi biraz bozulsun hemen Çinlilerde sesler yükselir. Hakaret etmezler ama iyi laf sokarlar. Malaylar ise tam tersi, ülkede herşey yanlış gitse dahi, seslerini çıkarmazlar ve başlarına gelen herşeyi kabul ederler. Çinlileri birkaç sayfayla anlatmak ne mümkün. Bu yazı dizisinin devamı gelecek. Takipte kalın arkadaşlar.
Selam ve dua ile,
Furkan Arısoy
22 Ocak 2021
Subang Jaya/Malezya
Yorumlar
Yorum Gönder